3 jaunos merginos stovi gamtoje, žiūri į vaizdą už kadro kairėje. Vidurinė mergina laiko žemėlapį, kairiausia mergina rodo į tą vietą, kur visos merginos žiūri.
PLANET YOUTH
„Planeta Młodzieży” to międzynarodowy model profilaktyki pierwotnej używania substancji psychoaktywnych, którego celem jest stworzenie zdrowego środowiska dla pozytywnego rozwoju młodego człowieka, zwracając uwagę na cztery główne obszary życia: rodzinę, rówieśników, szkoła i czas wolny.
Czym jest Planet Youth?

Planet Youth to oparty o badania, wdrażany w wielu krajach model prewencji pierwotnej opracowany przez Islandzkie Centrum Badań i Analiz Społecznych (ICSRA) działające przy Uniwersytecie w Reykjaviku.

Celem tego modelu jest ograniczenie stosowania substancji psychoaktywnych wśród młodzieży oraz poprawa jej stanu zdrowia i jakości życia.

Iliustracija, kaip šoka mama su vaiku
„Planet youth“ logotipas

Prewencja pierwotna polega na rozwiązywaniu problemów jeszcze zanim się pojawią. Innymi słowy, kładzie nacisk na odwodzenie młodych ludzi od używania substancji psychoaktywnych oraz skierowanie ich uwagi na inne czynności poprzez poprawę ich relacji z innymi, zmianę stylu życia i zapewnienie bezpiecznego otoczenia.

Prewencja
Mama ir vaikas daro jogą
Dlaczego Planet Youth?

Planet Youth to islandzkie ramy prewencji stosowane od ponad 20 lat, aktualnie powielane w 32 krajach na pięciu kontynentach. Model został opracowany w roku 1998, gdy młodzież islandzka zajmowała jedno z najwyższych miejsc w rankingu uzależnienia od substancji psychoaktywnych wśród populacji nastolatków w całej Europie (Europejski program badań ankietowych w szkołach na temat używania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych (ESPAD), 1998). Dzięki długoterminowym, nieprzerwanym działaniom prewencyjnym Islandia osiągnęła doskonałe rezultaty – obecnie jest jednym z krajów o najniższym wskaźniku stosowania substancji psychoaktywnych w Europie (ESPAD, 2015).

Model Planet Youth opiera się na przekrojowym podejściu do populacji i koncentruje się na wszystkich młodych ludziach, a nie tylko na konkretnych lub wrażliwych grupach.

Zasady, które według modelu Planet Youth gwarantują sukces
Dowody

Zaangażowanie i umożliwienie społecznościom podejmowania praktycznych decyzji dzięki lokalnej dostępności wysokiej jakości danych i ocen.

Społeczność

Nacisk na działania społeczności i zaangażowanie szkół publicznych jako naturalnego centrum dzielnicy/miejscowości, których głównym celem jest poprawa stanu zdrowia, edukacji i zwiększenie ilości sukcesów osiąganych przez dzieci i nastolatki.

Dialog

Zaangażowanie badaczy, decydentów, praktyków i członków społeczności specjalizujących się w różnych dziedzinach i zajmujących się złożonymi problemami codziennego życia.

Model Planet Youth doskonale nadaje się do tworzenia aktywności w oparciu o rzeczywiste dane:
01
Bada się aktualną sytuację dotyczącą substancji psychoaktywnych i innych aspektów w celu zgromadzenia odpowiednich danych (więcej w sekcji Znaczenie danych)
02
Zebrane dane wykorzystuje się do określenia i wdrożenia środków prewencji
Prewencja w oparciu o naukę Celem Planet Youth jest zmiana zachowań młodzieży w zakresie stosowania substancji psychoaktywnych. W związku z tym niezmiernie ważne jest zrozumienie i koncentracja na czynnikach leżących u podstaw takich zachowań. Zmiany można osiągnąć poprzez identyfikację i ograniczenie czynników ryzyka i wzmocnienie czynników ochronnych w życiu młodych ludzi. Takie czynniki określa się prowadząc badania.
Jaunimas leidžia laiką kartu
Czynniki ryzyka Czynniki ochronne
Cechy biologiczne, psychologiczne, rodzinne, społeczne lub kulturowe związane z większym prawdopodobieństwem negatywnych efektów (np. słabe stosunki społeczne, nienadzorowane spędzanie czasu wolnego, opuszczanie zajęć szkolnych, stosowanie substancji psychoaktywnych przez rówieśników itp). Czynniki związane z mniejszym prawdopodobieństwem negatywnych efektów lub czynniki, które ograniczają wpływ czynników ryzyka (np. dobre stosunki z rodzicami, udział w aktywnościach pozaszkolnych, więzi ze społecznością, wsparcie od osób dorosłych w szkole, wsparcie ze strony rówieśników itp.).
Grafikas, kuriame viršuje ASMUO, iš jo išeina 4 punktai: Tėvai ir šeima; Bendraamžių įtaka; Mokykla; Laisvalaikis ir vietos bendruomenė
Ten model zakłada szereg interwencji w oparciu o prewencję pierwotną w czterech obszarach życia młodych osób w ich społecznościach.
Jaunuoliai žaidžia su kamuoliu
Planet Youth w Wilnie
Prewencję stosowania przez młodych ludzi substancji psychoaktywnych według modelu Planet Youth wprowadzono w Wilnie jesienią 2020 roku we współpracy z Wileńskim Urzędem Zdrowia Publicznego oraz Islandzkim Centrum Badań i Analiz Społecznych (ICSRA).
Działania zaplanowane w ramach realizacji modelu „Planeta Młodzieży”:

Kompleksowe wdrożenie modelu obejmuje wiele powiązanych ze sobą obszarów: monitoring, interwencje w szkołach i społecznościach, lepszą ofertę sportową, zdrowotną i form spędzania czasu wolnego z rodziną oraz infrastrukturę. Oprócz zapobiegania lub ograniczania ekspozycji młodzieży na substancje psychoaktywne, celem jest dalsza poprawa ich zaangażowania, stworzenie możliwości prowadzenia istotnych aktywności i promowanie zdrowia, dobrych relacji, więzi z otoczeniem i społecznością.
Jednym z czynników mających wpływ na powodzenie modelu jest powołanie Grupy Koordynacyjnej, w której skład wchodzą różni specjaliści w dziedzinach zdrowia, edukacji, polityki młodzieżowej, prewencji i kontroli stosowania substancji psychoaktywnych itp.

Do głównych celów Grupy Koordynacyjnej należy określenie i zatwierdzenie kierunku strategicznego wdrażania modelu Planet Youth w Wilnie, wsparcie społeczności/gmin w Wilnie zaangażowanych we wdrażanie modelu, monitorowanie postępów i zapewnienie, że proces wdrażania jest zgodny z zasadami modelu Planet Youth. Celem Grupy Koordynacyjnej jest również nagłośnienie działań podejmowanych w ramach modelu i ich wyników na szczeblu politycznym, a także w agencjach i organizacjach rządowych.

Schemat współpracy pomiędzy Grupą Koordynacyjną a Społecznością Miasta Wilna
Grafikas, kuriame PY koordinatorius viršuje, iš jo išeina PY koordinavimo grupė. Iš jos kraštų išeina Seniūnija A ir Seniūnija B. Iš seniūnijos A išeina punktai: Mokyklos X bendruomenė; Mokyklos Y bendruomenė. Iš Seniūnija B išeina punktai: Mokyklos X bendruomenė ir mokyklos Y bendruomenė
Koordynator Planety Młodzieży: Monika Žūkaitė [email protected]
Rezultaty docelowe
Grupė žmonių sudėję rankas į vieną krūvą 1
Ograniczenie stosowania substancji psychoaktywnych wśród młodzieży i zwiększenie jej celowego zaangażowania, stworzenie możliwości angażowania się w istotne aktywności i promowanie zdrowia, dobrych relacji, więzi z otoczeniem i społecznością.
6 vaikai sėdi ant krepšinio aikštelės ir šypsosi 2
Na dłuższą metę, poprawa infrastruktury, wzmocnienie więzi ze społecznością, propagowanie zdrowych relacji między młodzieżą a dorosłymi uczestniczącymi w ich życiu (rodzicami, nauczycielami, trenerami), zaangażowanie wielu sektorów, zmniejszenie użycia substancji psychoaktywnych wśród młodych osób, zmniejszenie podaży i popytu na substancje psychoaktywne w mieście.
Š 3
Na krótką metę, ocena stosowania substancji psychoaktywnych przez uczniów i ich powiązań z bezpośrednim otoczeniem, w tym kompletna ocena dostępnych zasobów prewencji pierwotnej i ograniczenia podaży i popytu na substancje psychoaktywne oraz zasoby; zbudowanie infrastruktury do celowego zaangażowania młodzieży w formy spędzania czasu wolnego; stworzenie więzi ze społecznością; oraz wzmocnienie komunikacji i współpracy między rodzicami uczniów i ich zaangażowania w aktywności w ramach modelu.
Wyniki badania ankietowego w Wilnie
Badanie dotyczy najważniejszych obszarów życia młodzieży, w tym:
zdrowia psychicznego
stosowania substancji psychoaktywnych
zdrowia fizycznego
stylu życia i form spędzania wolnego czasu
nauki i szkoły
więzów z lokalną społecznością
uzależnień i zachowań antyspołecznych itp.
negatywnych wydarzeń w życiu i presji
korzystania z Internetu
rodziców i rodziny
wartości i postaw
spraw ekonomicznych i aspektów psychologicznych
grup rówieśniczych

Badanie ankietowe przeprowadzone wśród uczniów 10./II klasy (gimnazjum) zapewnia wgląd w czynniki wpływające na nawyki młodzieży w zakresie stosowania substancji psychoaktywnych oraz zmiany, jakie należy podjąć w tym względzie. W szczególności proces ten koncentruje się na roli rodziców, nauczycieli w formalnych i nieformalnych placówkach oświatowych, oraz członków społeczności lokalnej w zakresie ograniczania ryzyka stosowania tych substancji i wzmacniania czynników motywujących nastolatków do pozytywnych zachowań.

W oparciu o wyniki ankiety określa się działania prewencyjne, które są następnie realizowane w wybranych społecznościach miejskich w celu odwiedzenia młodzieży od używania alkoholu i narkotyków poprzez przekierowanie ich uwagi na relacje, formy spędzania wolnego czasu, styl życia, środowisko i dobrostan.

Po przeprowadzeniu ankiety, szkoły przygotowują raporty rejonowe i indywidualne, które mają istotne znaczenie w zaangażowaniu społeczności w działania prewencyjne. Raporty te służą do określania czynników ryzyka i czynników ochronnych, które przyczyniają się do planowania i wdrażania działań prewencyjnych przez wszystkie osoby zainteresowane.

Mergaitės, pakėlusios rankas į viršų, iliustracija
Znaczenie danych
Model Planet Youth oparty jest na transparentnych ramach zbierania, przetwarzania i rozpowszechniania danych oraz zaplanowanych działaniach:
01
ZBIERANIE DANYCH
odbywa się w formie ankiet prowadzonych w szkołach
02
PRZETWARZANIA DANYCH
jest dostarczanie przydatnych informacji o tym, jak młode osoby podchodzą do własnego życia
03
ROZPOWSZECHNIANIE
głównych wyników wśród wszystkich osób zainteresowanych
04
ZAPLANOWANE DZIAŁANIA
podejmowane w odpowiedzi na wyniki badania
Te dane są istotne, ponieważ:
01
Odzwierciedlają, w jaki sposób młode osoby przystosowane są do życia w danym mieście/gminie
02
Są aktualne i pomagają określić stopień ekspozycji młodzieży na czynniki ryzyka oraz czynniki ochronne
03
Umożliwiają podejmowanie działań w danej lokalizacji, w oparciu o badania, biorąc pod uwagę obecność odpowiednich czynników

Dane z badań czasami stanowią tylko dowód na to, co już wiemy lub co podejrzewamy na temat stylu życia i otoczenia młodych ludzi. Niemniej jednak, są źródłem bardzo ważnych informacji o dobrostanie psychicznym i fizycznym naszej młodzieży i umożliwiają podejmowanie decyzji w oparciu o dowody.

Iliustracijojs tekstai suskirstyti skirtingais laukais skirtingomis spalvomis:
- Kartą ar daugiau buvo lauke po vidurnakčio
- Lengvai arba labai lengvai iš tėvų gauna užuojautą ir šilumą
- Savaitgaliais leidžia laiką su tėvais
- Yra vartoję kanapių
- Kasdien rūko cigaretes
- Mokykloje turi draugų, kuriais rūpinasi
- Mokykloje jaučiasi saugiai
- Per pastarąjį mėnesį buvo girti
- 13 metų amžiaus pabandė alkoholio
Zaplecze naukowe „Planet Youth“:
- Prewencja używania substancji w wieku dojrzewania: model islandzki: (angl. Substance Use Prevention for Adolescents: the Icelandic Model)
- Wdrażanie islandzkiego modelu prewencji używania substancji w wieku dojrzewania: (angl. Implementing the Icelandic Model for Preventing Adolescent Substance Use) 

- Prewencja jest możliwa: krótka historia pochodzenia i rozpowszechniania islandzkiego modelu prewencji (ang. Prevention is Possible: A Brief History of the Origin and Disseminations of the Icelandic Precention Model)
- Rozwój i wiodące zasady islandzkiego modelu prewencji używania substancji w wieku dojrzewania (angl. Development and Guiding Principles of the Icelandic Model for Preventing Adolescent Substance Use)
- Procedury zbierania danych w ramach ankiet szkolnych wśród nastolatków: Badanie dotyczące Planet Youth w Europie ( angl. Data Collection Procedures for School-Based Surveys Among Adolescents: The Youth in Europe Study)
Zobacz również